داروسازان
مطالعات جدید پزشکی
شنبه 23 فروردين 1393برچسب:, :: 15:39 ::  نويسنده : دکتر امین عطایی

 

ALZHEIMER

 
تعریف

آلزایمر یک بیماری پیشرونده زوال حافظه و دیگر کارکردهای مهم ذهنی است. آلزایمر معمولترین علت دمانس(زوال عقلی) است. گروهی از اختلالات مغزی که منجر به از دست دادن مهارت های فکری و اجتماعی می شوند، این تغییرات به اندازه ای شدید اند که می توانند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
در آلزایمر، تخریب و مرگ سلول های مغزی و همچنین تخریب ارتباط بین آنها باعث کاهش دائم حافظه و عملکرد ذهنی می شود.اقدامات پزشکی فعلی برای بیماری آلزایمرو استراتژی های مدیریت آن می تواند به طور موقت علائم را بهبود بخشد که اغلب در به حداکثر رساندن کارایی و حفظ استقلال بیمار موثر است. از آنجا که هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، قرار گرفتن هر چه سریعتر بیمار در شبکه خدمات حمایت کننده بسیار مهم است.

نشانه ها

در مراحل ابتدایی فراموشی و یا گیجی خفیف ممکن است تنها علامت مورد توجه آلزایمر باشد. اما با گذشت زمان بیشتر خاطرات به خصوص حافظه اخیر از یاد می رود. سرعت پیشرفت علائم در افراد مختلف متفاوت است. در صورتی که فرد مبتلا به آلزایمر شود احتمالاً اولین علامتی که فرد متوجه آن می شود سخت تر شدن غیر معمول به خاطر آوردن و سازماندهی افکار است. ممکن است خود بیمار هیچ مشکلی احساس نکند وخانواده، دوستان نزدیک یا همکاران این تغییرات را حس کنند.
تغییرات مغزی ناشی از بیماری آلزایمر منجر به ایجاد مشکلات زیر می شود:
حافظه:
هر شخصی گاهی دچار فراموشکاری می شود. این که گاهی شخص به یاد نیاورد دسته کلید را کجا گذاشته است یا نام یک آشنا را به خاطر نیاورد طبیعی است. اما اختلال حافظه ناشی از آلزایمر، دائم و وخیم شونده است و توانایی و عملکرد فرد را در محیط کار و منزل تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:
-    عبارات و سوالات خود را بارها و بارها تکرار کنند و متوجه نباشند که قبلا آن سوال را پرسیده اند.
-    مکالمات، ملاقات ها و مناسبت ها را فراموش کنند و بعدا ًنیز به یاد نیاورند.
-    به طور مکرر اشیاء را در جایی غیر از جای خود و اغلب در جاهای غیرمعمول قرار دهند.
-    به طور مکرر اسم اعضای خانواده و اشیا را از یاد ببرند.
اختلال جهت یابی و تشخیص ارتباطات فضایی
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است آگاهی خود را نسبت به شرایط فعلی که در آن زندگی می کنند مثل روزها، فصل و … از دست بدهند. همچنین آلزایمر توانایی مغز را برای تفسیر آنچه فرد می بیند مختل می کند و به طور کل فهم وقایع اطراف را با مشکل مواجه می سازد و در نتیجه بیماران ممکن است حتی در محیط های آشنا نیز گم شوند.
نوشتار و گفتار
آلزایمر باعث اختلال در توانایی تمرکز و تفکر به خصوص در مفاهیم انتزاعی مانند اعداد می شود. بیماران ممکن است در مدیریت مالی، تنظیم یادداشت ها و صورتحساب ها و پرداخت به موقع آنها با مشکل مواجه شوند. حتی با پیشرفت این اختلال ممکن است توانایی فرد برای فهم و محاسبه اعداد با مشکل مواجه شود.
قضاوت و تصمیم گیری
بیماران مبتلا به آلزایمر در اتفاقات روزمره متداول، مثل سوختن غذا روی شعله گاز یا یک تصادف رانندگی قادر به عکس العملی مناسب نیستند.
برنامه ریزی و اجرای وظایف
فعالیت های روزمره ای مانند برنامه ریزی برای آشپزی و پخت غذا در افراد مبتلا به آلزایمر با مشکل مواجه می شود. معمولاً افرادی که بیماری آنها پیشرفته تر است ممکن وظایف ساده ای مثل لباس پوشیدن یا حمام کردن را فراموش کنند.
تغییر در شخصیت و رفتار
تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ می دهد می تواند نحوه رفتار و احساسات فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بیماران ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
-    افسردگی
-    اجتماع گریزی
-    تغییرات سریع خلقی
-    عدم اعتماد به دیگران
-    تحریک پذیری و پرخاشگری
-    تغییر در عادات خواب
-    پرسه زنی و جستجوگری
-    هنجارشکنی
-    توهم، مثلاً توهم در اینکه چیزی از آنها دزدیده شده است.

 

علت

دانشمندان معتقدند که آلزایمر در بیشتر افراد در اثر تلفیقی از عوامل مانند وراثت، سبک زندگی و عوامل محیطی رخ می دهد و به تدریج مغز را تحت تأثیر قرار می دهد.
بروز آلزایمردر کمتر از ۵% افراد ناشی از یک تغییر ژنتیکی خاص است که منجر به پیشرفت بیماری می شود.
هرچند دلایل ابتلا به آلزایمر هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما تاثیر آن بر مغز به وضوح مشخص گردیده است. بیماری آلزایمر موجب آسیب دیدن و مرگ سلول های مغزی می شود. اتصالات بین سلولی در مغزی که مبتلا به آلزایمر شده است بسیار کمتر از مغز سالم است.
هرچه سلول های مغزی بیشتری می میرند مغز نیز کوچکتر می شود. وقتی پزشک بافت مغز را زیر میکروسکوپ معاینه می کند، دو نوع بافت غیر طبیعی می بیند که نشانه آلزایمرند:
-    پلاک ها: این توده های پروتئینی، بتا آمیلوئید نام دارند که ممکن است سلول های مغزی را به چند طریق تخریب کنند، مثلاً ممکن است با ارتباط بین سلولی تداخل کنند. هر چند عامل اصلی مرگ سلولی در آلزایمر هنوز شناخته شده نیست اما تجمع بتا آمیلوئید ها در خارج سلول های مغزی از متهمان اصلی است.
-    پیچ خوردگی ها: سلول های مغزی برای دریافت مواد مغذی و حیاتی از طریق زوائدشان، وابسته به یک حمایت داخلی اند. این سیستم نیازمند ساختار طبیعی پروتئینی به نام tau می باشد. در بیماران مبتلا به آلزایمر رشته های پروتئین tau درون سلول ها دچار پیچ خوردگی های غیرطبیعی می شوند که این باعث اختلال در سیستم ارتباطات و حمل و نقل درون سلولی می شود که این امر نیز موجب پسرفت و مرگ سلول های مغزی می شود.

 

عوامل خطر

سن
افزایش سن مهمترین عامل خطر شناخته شده در ابتلاء به آلزایمر است. آلزایمر جزئی از روند طبیعی پیر شدن نیست اما خطر ابتلاء به آن با افزایش سن به خصوص پس از ۶۵ سالگی افزایش می یابد. تقریباً نیمی از افراد بالای ۸۵ سال مبتلا به آلزایمر می شوند.
افرادی که تغییرات ژنتیکی نادری دارند که آنها را مستعد ابتلاء به آلزایمر می کند اغلب در ۴۰ یا ۵۰ سالگی علائم را تجربه می کنند.
سابقه خانوادگی و وراثت
خطر ابتلاء به آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آنها والدین یا خواهر و برادر سابقه ابتلاء داشته اند بیشتر است. دانشمندان موفق به شناسایی جهش هایی در سه ژن شده اند که منجر به ابتلاء فرد به آلزایمر می شود. اما این جهش های ژنتیکی مسئول کمتر از ۵ % موارد ابتلاء به آلزایمر هستند. اغلب مکانیسم های ژنتیکی دخیل در بروز آلزایمر هنوز شناخته شده نیست. مهمترین ژن دخیل در ابتلاء به آلزایمر آپولیپوپروتئین e4 می باشد.
جنس
احتمال ابتلاء زنان نسبت به مردان بیشتر است. شاید این بدان علت باشد که میانگین طول عمر زنان بیش از مردان است.
اختلالات شناختی خفیف
افراد مبتلا به اختلالات شناختی خفیف (MCI) افرادی هستند که مشکل حافظه دارند یا کارایی شناختی آنها بیش از آنچه برای سن شان انتظار می رود کاهش یافته است اما به حدی نیست که به عنوان فرد دارای زوال عقل در نظر گرفته شود. در این افراد خطر ابتلاء به دمانس یا زوال عقل افزایش می یابد اما قطعی نیست. در این شرایط اقدام به موقع برای در پیش گرفتن الگوی زندگی سالم و راهکارهایی برای جبران کمبود حافظه می تواند در پیشگیری از ابتلاء به دمانس موثر باشد.

سابقه ضربه سر
افرادی که در گذشته ضربه شدید سر را تجربه کرده اند با احتمال بیشتری در معرض خطر ابتلاء به آلزایمر می باشند.
سبک زندگی و سلامت قلب
هیچ عاملی از شیوه زندگی وجود ندارد که به طور قطعی با خطر ابتلاء به آلزایمر ارتباط داشته باشد. هر چند شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه همان عواملی که فرد را مستعد بیماری های قلبی می کنند، احتمال ابتلاء به آلزایمر را نیز افزایش می دهند. این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:
-    ورزش نکردن
-    استعمال دخانیات
-    پرفشاری خون
-    کلسترول خون بالا
-    دیابت کنترل نشده
-    رژیم غذایی با میوه و سبزی ناکافی
-    عدم فعالیت اجتماعی
این عوامل خطر با دمانس عروقی(نوعی دمانس که باعث آسیب عروق مغزی می شود) نیز مرتبط اند. تلاش برای ارتقاء سلامت قلب با همکاری تیم درمان، احتمالاً در پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر و دمانس عروقی مؤثر است.
حفظ فعالیت ذهنی و یادگیری و اشتغال به فعالیت های اجتماعی در تمام طول زندگی:
نتایج حاصل از مطالعات نشان می دهد که بین حفظ کار ذهنی و فعالیت های اجتماعی و ارتباط به آلزایمر ارتباط عکس وجود دارد.
عواملی که ممکن است خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهند شامل موارد زیر است:
-    سطح بالاتر تحصیلات و تحصیلات تکمیلی
-    داشتن شغلی پر دغدغه و فعال
-    داشتن فعالیت هایی که ذهن را به چالش می کشد مانند مطالعه، بازی کردن، نواختن یک آلت موسیقی
-    دارا بودن ارتباطات اجتماعی مداوم
محققان هنوز نمی توانند دقیقاً مکانیسم اثر این عامل را توضیح دهند. یک نظریه مبنی بر این است که به کار گیری ذهن، ارتباطات بین سلول های مغزی را گسترش می دهد که این باعث حفاظت از مغز در برابر تغییرات مسبب آلزایمر می شود. نظریه ای دیگر مبنی بر این است که احتمالاً پی بردن به کاهش قدرت شناختی در افرادی که تحصیل کرده ترند و به طور منظم ذهن خود را تمرین می دهند سخت تر است. نظریه دیگری معتقد است که افراد مبتلا به آلزایمر قبل از شناسایی و پیشرفت بیماری شان تمایل کمتری برای حفظ و پرورش قوای ذهنی خود نشان می دهند.

عوارض

کاهش حافظه، اختلال در قضاوت و دیگر تغییرات شناختی ناشی از آلزایمر ممکن است درمان بیماری های دیگر را در فرد با مشکل مواجه کند. فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است؛
-    توانایی تشخیص و بیان درد را نداشته باشد. مثلاً درد دندان.
-    توانایی تشخیص علائم بیماری های دیگر را نداشته باشد.
-    توانایی پیروی از نسخه درمانی تجویز شده را نداشته باشد.
-    توانایی توجه به عوارض ناشی از دارو ها و درمان را نداشته باشد.
زمانی که بیماری آلزایمر به مراحل پیشرفته خود می رسد، تغییرات مغز منجر به ایجاد اختلال در کارکرد اندام و فعالیت های جسمانی می شود مانند توانایی بلع، حفظ تعادل، کنترل روده و مثانه. این تغییرات به نوبه خود می توانند فرد را مستعد ابتلاء به دیگر بیماری ها کنند مانند:
-    پنومنی و سایر عفونت ها: اشکال در بلع ممکن است سبب آسپیره شدن مواد غذایی یا مایعات به مجاری هوایی و ریه ها شود و منجر به پنومنی(عفونت ریه) گردد. عدم توانایی در کنترل تخلیه مثانه(بی اختیاری ادرار) احتمال دارد فرد را نیازمند استفاده از سوند ادراری نماید که ممکن است منجر به ایجاد عفونت های خطرناک مجاری ادرار شود.
-    آسیب های ناشی از زمین خوردن: افراد مبتلا به آلزایمر بسیار مستعد زمین خوردن هستند. زمین خوردن ممکن است منجر به شکستگی شود. به علاوه، زمین خوردن یکی از معمول ترین علل آسیب های شدید سر است.

 

پیشگیری

افراد مبتلا به آلزایمر ملقمه ای از احساسات گیجی، ترس، خشم، یأس، تردید، غم و افسردگی را تجربه می نمایند.
فردی که می خواهد از این بیماران مراقبت نماید باید با گوش کردن به حرف های بیمار او را برای سازگاری با بیماری اش آماده کند و به او اطمینان دهد که با وجود بیماری اش هنوز می تواند از زندگی لذت ببرد و به او کمک کند عزت نفس اش را حفظ نماید.
فضای آرام و دور از تنش خانه می تواند بدخلقی های بیمار را بهبود بخشد. موقعیت های جدید، سر وصدا، افراد متعدد، اصرار و تحت فشار قرار دادن بیمار برای به یاد آوردن یا انجام فعالیت های پیچیده ممکن است در بیمار اضطراب ایجاد نماید که در این صورت رکود توانایی ذهنی بیمار بیشتر می شود.
توصیه هایی برای حفظ سلامتی مراقبین بیمار:
مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر نیازمند صرف هزینه جسمی و احساسی است. احساس خشم، گناه، استرس، ناامیدی، نگرانی، غم و انزوا در این افرادی که از بیماران مبتلا به آلزایمر مراقبت می نمایند معمول است. مراقبت از بیمار حتی ممکن است سلامتی جسمی مراقبین را به خطر بیندازد. بنابراین مراقبین باید به خاطر خود و بیمارشان حتماً مراقب سلامتی خود باشند. به طور مثال می توانند توصیه های زیر را در نظر داشته باشند:
مطالعه هر چه بیشتر در مورد بیماری آلزایمر.
مشورت خواستن از افراد مختلف مانند پزشکان و اعضای تیم درمان.
کمک خواستن از دوستان، اعضای خانواده در مواقع نیاز.
در نظر گرفتن اوقات استراحت و تفریح به طور روزانه.
وقت گذراندن در جمع دوستان.
مراقبت از سلامتی و انجام معاینات منظم توسط پزشک، خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم.
شرکت کردن در انجمن های حمایتی.
در حال حاضر هیچ شیوه اثبات شده ای برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر وجود ندارد اما تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد. تنها توصیه ای که در این زمینه تا حد زیادی می توان به آن اعتماد کرد این است که با کاهش دادن خطر ابتلاء به بیماری های قلبی می توان خطر ابتلاء به آلزایمر را نیز کاهش داد. چرا که بسیاری از عواملی که احتمال ابتلاء به بیماری قلبی را افزایش می دهند، احتمال ابتلاء به آلزایمر و دمانس عروق مغزی را نیز افزایش می دهند. مهمترین این عوامل عبارتند از: فشار حون بالا، کلسترول خون بالا، اضافه وزن و دیابت.
بنابراین فعالیت ورزشی، رژیم غذایی سالم، فعال بودن از نظر اجتماعی و انجام فعالیت های ذهنی می تواند در این زمینه قابل توصیه باشد.

یک شنبه 17 فروردين 1393برچسب:, :: 15:16 ::  نويسنده : دکتر امین عطایی

همه ما به دنبال طول عمر و سلامتی بیشتر در زندگی هستیم. علاقه بشر به بقا و زنده بودن عامل بسیاری از پیشرفت ها در علوم و فنون جدید است. اما با پیشرفت زندگی ماشینی ، ترس و اضطراب از بیماری های مزمن نیز در حال افزایش است.

 

دانشنامه سلامت ، این روزها دیگر علت شایع مرگ‌ومیر، بیماری سل و آبله و وبا نیست، بلکه انسان ها با دستان خود ابزار خاتمه دهنده به زندگی شان را فراهم می آورند. یکی از بیماری هایی که در زمان های قدیم صدایی از آن به گوش نمی رسید، بیماری سرطان است. در حالی که امروزه می دانیم با افزایش سن خطر سرطان در حال افزایش است. اما علت واقعی چیست؟

با پیشرفت علم پزشکی، راه های متداول تشخیص و درمان بیماری ها بیش از پیش مورد بررسی قرار گرفته است. برای مثال، ۹۰ درصد روش های تشخیص و عکسبرداری بدن مورد تایید انجمن سلامت بین الملل یا همان NHS است. اما امروزه بسیاری از کشورها برای تشخیص بیماری های مختلف بیش از پیش از روش اسکن کامل بدن استفاده می کنند.

اما آیا این روش تشخیصی در کنار تمام فوایدش، امنیت هم دارد یا خطراتی دارد؟

روش های اسکن بدن

اسکن در لغت به معنای “کاوش” و “انتشار امواج در یک سمت معین” است که در علم پزشکی به منظور بررسی وضعیت اعضای داخلی بدن از آن استفاده می شود.

انواع مختلفی از اسکن وجود دارد که رایج ترین و پرکاربردترین نوع آن در پزشکی، CT scan (سی تی اسکن) یا همان پرتونگاری کامپیوتری است.

MRI (ام آر آی) یا همان عکسبرداری با رزونانس امواج مغناطیسی نوع دیگری از اسکن است که البته به منظور اسکن کل بدن، کارایی کمتری دارد.

ناهنجاری هایی که خیلی از افراد بعد از انجام اسکن ها و مخصوصا اسکن کل بدن گزارش می کنند بیش از آنکه مربوط به پرتوهای عکسبرداری باشد، از استرس و نگرانی فرد در زمان انجام اسکن کل بدن و ورود به تونل اسکن ناشی می شود

در روش سی تی اسکن با استفاده از صدها پرتو اشعه ایکس، عکس هایی از قسمت های متفاوت یک عضو داخلی بدن گرفته می شود. تجمع این امواج در هر قسمت از بدن، تصویر تنها بخش کوچکی از آن را ایجاد می کنند و برای بخش کوچک دیگر لازم است این چند صد پرتو برای بار دیگر تجمع یافته و تصویر دیگری را ایجاد کنند.

سی تی اسکن می تواند تصویر قسمت های مختلف بدن نظیر کبد، ریه، عروق خونی، مغز و اعصاب و همچنین استخوان ها را فراهم آورد.

پرتوها و تخریب DNA

انرژی هسته ای، بمب های هسته ای و حتی خطرات تاریکخانه ها برای افرادی که عکس ها را ظاهر می کنند، همگی این را به ما یاد آوری می کنند که پرتوها از هر نوعی که باشند، مخصوصا پرتوهای یونیزه کننده می توانند به بدن آسیب بزنند.

پرتوهای یونیزه کننده پرتوهای بسیار با نفوذ و پشت سر هم هستند. انرژی این پرتوها آنقدر زیاد است که به راحتی می تواند DNA سلول ها را تخریب کند. این قدرت تاثیر بر DNA است که سرطان زایی اسکن های مکرر را منجر می شود. قطعا ما نخواهیم توانست با تاثیرات اسکن بدن، مقابله کنیم.

بحث بر سر اینکه چه مقدار پرتو یونیزه کننده برای بدن قابل تحمل است، برای سال های متوالی ادامه داشته است. اما آنچه که امروز می دانیم آن است که تاثیرپذیری از معایب این پرتوها با افزایش سن افزایش می یابد.

بنابراین از آنجایی که تنها عامل ایجاد سرطان پرتوها نبوده و عوامل متعددی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند، عاقلانه آن است که برای پیشگیری از ابتلا به سرطان، سبک زندگی سالمی را انتخاب کنیم.

اما جالب است که امروزه استفاده از همین پرتوهای مخرب برای درمان تومورهای سرطانی نیز افزایش یافته است. اگرچه در اینجا نیز استفاده بیش از حد و تنظیم نشده این پرتوها، سلامت اعضای بدن را تهدید خواهد کرد.

بنابراین بهترین راه انتخابی توسط پزشکان، کنترل مواجهه با این پرتوها هنگام تشخیص و درمان بیماری ها می باشد.

اسکن کل بدن روشی گران قیمت است که فرد بر تخته ای متحرک دراز کشیده و وارد تونل عکسبرداری می شود.

MRI در مقایسه با CT scan گران تر است، چراکه تجهیزات و لوازم این روش پیچیده تر از CT scan است.

خطرات سلامتی

با انجام یک بار سی تی اسکن، مقدار پرتوهای هجوم آورنده به بدن تقریبا کمتر از میزانی است که خطر جدی برای بدن داشته باشد. البته این را هم بگوییم که این روش تشخیصی، انقلابی در تشخیص بیماری ها و شرایط بالینی برپا کرد.

موقع انجام یک مرتبه سی تی اسکن آن هم در یک بخش خاص بدن، مزایای این اسکن بیشتر از معایب و خطرات آن خواهد بود. اما اگر شما به طور پی دی پی سی تی اسکن داشته باشید، مثلا هر ۵ سال یکبار، آن زمان است که باید نگران معایب و خطرات باشیم.

آمارها نشان می دهند که تقریبا از هر صدهزار فرد ۴۰ تا ۷۰ ساله، ۲۴۰ نفر از سرطان و اثرات مستقیم پرتوهای اسکن بدن، جان خود را از دست می دهند.

سی تی اسکن منجر به اختلالات روانی می شود؟

خیلی افراد معتقدند که اسکن بدن موجب آسیب های مغز و اعصاب می شود.

بسیاری از افراد معتقدند که اسکن ها و مخصوصا اسکن کل بدن، موجب اختلالات روانی می شود.

در اینجا لازم است بگوییم ناهنجاری هایی که خیلی از افراد بعد از انجام اسکن ها و مخصوصا اسکن کل بدن گزارش می کنند بیش از آنکه مربوط به پرتوهای عکسبرداری باشد، از استرس و نگرانی فرد در زمان انجام اسکن کل بدن و ورود به تونل اسکن ناشی می شود.

پرتوهای سی تی اسکن  معایبی برای بدن داشته و فرد را مستعد جهش های ژنتیکی و سرطان می کنند، اما تا زمانی که روش تشخیصی و درمانی بهتری برای جایگزینی با این اسکن ها وجود ندارد، عاقلانه آن است که ما با تغییر سبک زندگی در جهت ارتقای سلامت، مانع تاثیر عوامل مخرب در ابتلا به سرطان و سایر بیماری ها شویم.

 

درباره وبلاگ

به وبلاگ من خوش آمدید
آخرین مطالب
پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان داروسازان و آدرس aminataie.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





نويسندگان