تست ورزش یکی از مهم‌ ترین روش‌ های بررسی بیماری رگ‌ های کرونری قلب است. زمانی که بیمار شروع به ورزش می ‌کند، عضلات نیاز بیشتری به خون رسانی دارند و بنابراین قلب مجبور است تندتر و قوی تر ضربان بزند.

به این ترتیب حین ورزش، خود قلب از همه اعضای بدن فعال تر بوده و نیاز به خون‌ رسانی بیشتری دارد.

در یک قلب سالم رگ‌ های کرونری می ‌توانند جوابگوی این نیاز افزایش یافته باشند، اما زمانی که رگ‌ های کرونری دچار تنگی هستند از عهده ی این کار بر نمی ‌آیند و قلب دچار کمبود خون‌ رسانی و کمبود اکسیژن شده و متعاقب آن دچار درد می‌ شود. در این شرایط تغییراتی در نوار قلبی، فشار خون و ضربان قلبی ایجاد می ‌شود که بیماری را آشکار می‌ سازد. این موضوع اساس به‌ وجود آمدن تست ورزش است.

از تست ورزش علاوه بر تشخیص تنگی کرونر، در بیماران تشخیص داده شده نیز برای تعیین سطح فعالیت قابل تحمل بیمار استفاده می شود و همچنین بعد از آنفارکتوس قلبی برای سنجش میزان تحمل قلب به کار می رود.

تست ورزش چگونه انجام می ‌شود؟

بیمار در حالی که به طور مداوم نوار قلب، فشار خون و ضربان قلبش ثبت می ‌شود روی یک دستگاه تردمیل راه می ‌رود.

به تدریج سرعت دستگاه اضافه می ‌شود، اگر بیمار بتواند تا حد نهایی ضربان مجاز قلبی خود فعالیت کرده و دچار مشکل نشود تست قطع می ‌شود و این به مفهوم منفی بودن تست و سلامت فرد است اما در صورتی که تغییراتی خاص در نوار قلب یا فشار خون در حین تست ورزش ایجاد شود تشخیص تنگی رگ‌ های کرونری داده می‌ شود.

حد نهایی ضربان مجاز قلب مساوی با (سن ـ 220) ضرب در 0/85به عبارتی در یک فرد 40 ساله این عدد برابر با 153 است: 153= 85/0 × (40 ـ 220) و به همین ترتیب حد نهایی ضربان مجاز قلب برای فرد 60 ساله برابر 136 خواهد شد.

از این فرمول در بررسی فشار وارد شده به قلب در حین ورزش نیز می ‌توان استفاده کرد. به عنوان مثال اگر حین کوهنوردی، ضربان قلب یک کوهنورد 40 ساله بیش از 153 بود به معنای فشار زیاد به قلب بوده و او باید حرکتش را آرام‌ تر کند.

در صورتی که به هر دلیل بیمار قادر به ورزش نباشد برای ایجاد فشار به قلب می‌ توان از داروها کمک گرفت.

بعد از تزریق برخی از داروها در صورتی که رگ ‌های کرونری دچار تنگی باشند، تغییراتی در قلب ایجاد می‌ شود که با استفاده از اکوکاردیوگرافی یا اسکن هسته ‌ای قابل تشخیص است.

جواب مثبت : وقتي است كه تغييرات EKG  و آريتمي هاي ذيل در نتيجه تست ثبت گردد:

الف) تغييرات ST  (بالا يا پايين رفتن) بيش از 2 ميلي متر دال بر تنگي يا انسداد عروق. بايد توجه نمود كه در تفسير اين تغييرات بايد به شكل (معكوس، بلند، متقارن، نوك تيز)، ميزان، زمان پيدايش (بر حسب پروتكل بروس)، مدت برقراري و ادامه تغييرات S T  توجه نمود.

ب) عدم كاهش يا افزايش ارتفاع موح R  (در حالت طبيعي هنگام ورزش ارتفاع موج R  كاهش مي يابد)

ج) عدم كاهش يا افزايش عمق موج Q  در V6   و V5  (در حالت طبيعي هنگام ورزش عمق موج Q افزايش مي يابد)

د)تغيير شكل و جهت موج T  (معكوس، بلند، متقارن، نوك تيز). به تنهايي قابل قبول نيست.

ه) منفي شدن موج U

آريتمي هاي بطني (PVC  چند كانونه، تاكيكاردي بطني) و آريتمي هاي دهليزي (PAC) و بلوك SA .

بروز علائم هيپوتانسيون، درد سينه، پيدايش صداي سوم و سوفل MR ، تنگي نفس شديد، سرگيجه، آتاكسي، خستگي و رنگ پريدگي با ورزش.

بیماری رفلاکس معده( GASTROESOPHAGEAL REFLUX DIDEASE)(GERD)      به آسیب مخاطی ناشی از رفلاکس (برگشت) غیر عادی محتویات معده (مواد اسیدی) به درون مری اطلاق میگردد. مری( ESOPHAGUS/GULLET) یک لوله عضلانی بطول 25 سانتی متر میباشد، که ازدهان تا معده کشیده شده است. غذا از میان مری به واسطه حرکات دودی شکل( PERISTALSIS) که یک سری انقباضات غیر ارادی عضلانی متوالی و موجی شکل میباشند ، به سمت پایین و معده رانده میگردد. نقطه اتصال مری به معده کاردیا( CAEDIA)  و یا اسفنکتر تحتانی مری( LES) نامیده میگردد. معده از یک مخاط حفاظتی پوشیده گردیده است که آن را دربرابر آسیب اسید معده مصون میدارد. اما مری فاقد چنین پوشش حفاظتی میباشد. اسید معده عمدتا ازهیدروکلریک اسید( HYDROCHLORIC ACID)  و مقادیر کمتری از کلراید پتاسیم و کلراید سدیم تشکیل یافته است. PH اسید معده 2-3 میباشد. هورمونی که باعث تحریک ترشح اسید معده میگردد گاسترین نام داشته و از سلولهای G معدی و دوازدهه ترشح میگردد. اسفنکترتحتانی مری( LES) بصورت یک دریچه یک طرفه عمل میکند. هنگام بلع این دریچه برای لحظه کوتاهی گشوده شده و مجددا بسته میگردد. اسفنکتر بصورت حلقه ای عضلانی در مدخل معده قرار دارد و با انقباضات خود مری را از معده جدا میسازد.                                                         علل رفلاکس معده: هر فردی چنانچه در مصرف غذاهای اسیدی زیاده روی کند به سوزش سردل دچار میگردد. به خصوص اگر بلافاصله پس از صرف غذا دراز بکشد، شیء سنگینی را بلند کرده و یا از کمر خم گردد. حفاظت طبیعی بدن در مقابله با رفلاکس و آسیب اسید معده شامل:1 -نیروی گرانش زمین 2-حرکات دودی شکل مری 3-دریچه اسفنکتر تحتانی مری 4-اثر خنثی کنندگی بزاق دهان میباشند. 1- اشکال درعملکرد اسفنکتر تحتانی مری. انقباضات ضعیف و شل شدن غیرعادی و طولانی مدت ترازحد طبیعی اسفنکتر باعث نشت و راهیابی مواد اسیدی معده به مری میگردد. 2- اشکال درعملکرد عضلات معده: انقباضات کند معده و به تاخیر افتادن تخلیه محتویات معده به روده ها میتواند باعث رفلاکس گردد. 3- اشکال درعملکرد حرکات دودی شکل مری نیز میتواند علت رفلاکس باشد. 4- فتق هیاتال( HIATAL HERNIA): دیافراگم که یک عضله صاف و مسطح است قفسه سینه را از حفره شکم جدا میسازد. مری در قفسه سینه و معده در حفره شکم واقع گردیده اند.مری برای رسیدن به معده بایستی از قفسه سینه پایین آمده و از یک دهانه واقع در دیافراگم موسوم به هیاتوس( HIATUS) عبور کند. برخی اوقات هیاتوس دچار کشیدگی شده و بخشی از معده به سمت بالا و قفسه سینه وارد میگردد و ایجاد فتق میکند. فتق هیاتال باعث جابجا شدن دریچه اسفنکترتحتانی مری( LES) و مختل شدن عملکرد آن میگردد. قسمتی از دیافراگم که مری را احاطه کرده است هنگام انقباض اسفنکتر، منقبض شده و همراه با آن حین عمل بلع شل میگردد. در فتق هیاتال این همکاری مختل شده و انقباضات اسفنکتر بدون پشتیبان باقی می ماند.                                                             5- بیماری آسم و همچنین مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن) نیز میتواند باعث رفلاکس و تشدید آن گردند. 6- پاسخ ایمنی بیش از حد: در این حالت سیستم ایمنی به محرکات مری (مواد غذایی) بطور مبالغه آمیزی واکنش نشان داده و ایجاد التهاب میکند. 7- عامل وراثت نیز در ایجاد رفلاکس معده موثر می باشد. 8- مصرف برخی غذاها میتواند ایجاد رفلاکس و سوزش سر دل کرده و یا آن را تشدید کند: الکل، چای، قهوه، نوشابه های گازدار و نوشیدنیهای حاوی کافئین-شکلات-مرکبات(نارنگی، پرتغال، گریپ فروت)-گوجه فرنگی، رب و سس گوجه فرنگی - غذاهای تند و ادویه دار - غذاهای پرچرب - نعناع - غذاهای خشک مانند بادام زمینی - پیاز و سیر-فلفل سیاه - سرکه. نکته: الکل و نوشیدنی های کافئین دار (قهوه و چای) باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی مری میگردند. نکته: غذاهای چرب باعث کند شدن روند هضم و تاخیر در تخلیه معده میگردند. همچنین چربیها با افزایش فشار درون معده فشاربیشتری به اسفنکتر ضعیف اعمال میکنند. 9- سیگار کشیدن نیز به علت شل کردن و تضعیف اسفنکتر تحتانی مری و افزایش اسید معده رفلاکس را تشدید میکند. 10- شیوه زندگی: مصرف غذاهای سنگین باعث وارد آمدن فشار مضاعف به اسفنکتر تحتانی مری میگردد-بلافاصله پس از صرف غذا دراز کشیدن، بلند کردن اجسام سنگین و یا خم شدن زیاد از حد نیز به اسفنکتر فشار وارد آورده و باعث رفلاکس و سوزش سردل میشود. 11- افزایش تولید اسید معده به هر علت. 12- حاملگی به علت فشار رحم به معده میتواند باعث رفلاکس و یا تشدید آن گردد. 13- چاقی نیز یک فاکتور ریسک محسوب میگردد. 14- یبوست به علت افزایش فشار درون روده و معده نیز باعث رفلاکس و تشدید آن میگردد. 15- به تن کردن لباسهای تنگ و یا سفت بستن کمربند نیز با اعمال فشار بر معده رفلاکس را تشدید میکند. 16- کاهش اسید معده( HYPOCHLOHYDRIA): فقدان اسید کافی در معده میباشد. دریچه ای که معده را به درون روده ها می گشاید (پیلور) با اسید معده فعال میگردد. چنانچه اسید کافی در معده موجود نباشد، این دریچه گشوده نشده و محتویات معده به سمت مری راه می یابند.اسید اندک معده باز میتواند به مری آسیب برساند. 17- افزایش کلسیم بدن( HYPERCALCEMIA) و نشانگان زولینگر-الیسون( ZOLLINGER-ELLISON SYMPTOMS) با افزایش ترشح گاسترین و متعاقب آن افزایش ترشح اسید معده نیز میتواند ایجاد رفلاکس و سوزش سر دل کند. 18- عارضه اسکلرودرما( SCLERODERMA)  نیز با مختل کردن انقباضات مری میتواند باعث رفلاکس گردد. علایم رفلاکس معده: 1- سوزش سردل( HEARTBURN /PYROSIS): احساس سوزش و درد در مری زیراستخوان جناغ سینه به علت برگشت اسید معده. درد از قفسه سینه آغاز گردیده و ممکن است به گردن، گلو، فک و دندانها انتشار یابد. 2-برگشت محتویات معده( REGURGITATION): برگشت مایعات و یا مایعات به همراه مواد غذایی معده به دهان میباشد. علت آن عبور محتویات معده از اسفنکتر فوقانی مری ( UES) میباشد. 3-حال تهوع و استفراغ مزمن. 4-مزه ترش و یا تلخ در دهان. 5-احساس خفگی و یا جسم خارجی در گلو و یا مری. 6-سرفه های مزمن. 7-افزایش بادگلو. بادگلو معمولا با احساس سوزش در قفسه سینه و گلو همراه است. 8-خس خس سینه و علایم شبیه آسم. 9-تنفس بد بو - گلو درد - التهاب حنجره و پوسیدگی دندانها. 10- التهاب مری( ESOPHAGITIS): تغییرات التهابی در پوشش مری(تنگ و باریک شدن مری-بلع دشوار-درد قفسه سینه مزمن) 11-علایم نادر: سرفه مزمن، تغییر در تن صدا (خشن شدن صدا)، گوش درد مزمن و سینوزیت. علایم در کودکان و نوزادان: 1- تشخیص رفلاکس در آنها دشوارتراست. و ممکن است علایم شبیه علایم بزرگسالان در آنها بروز کند. 2- استفراغ های مکرر، سرفه، مشکلات تنفسی، گریه های مکرر، کاهش وزن، کاهش اشتها، تنفس بدبو. نکته:علت اصلی رفلاکس در نوزادان سیستم گوارش نارس و نابالغ آنها میباشد و رفلاکس در اغلب نوزادان پس از سن یک سالگی بهبود می یابد. عوارض رفلاکس معده: 1- زخم ها( ULCERS): هنگامی که پوشش حساس مری به مدت طولانی در معرض اسید خورنده معده قرار میگیرد، ملتهب شده و دچار آسیب میگردد. درمحل التهاب زخمهایی پدید می آیند که ممکن است به خونریزی شدید منجرگردند. خونریزی میتواند بصورت استفراغ خون و یا سیاه شدن مدفوع تظاهر یابد. التهاب مری نیزعمل بلع را دردناک میسازد.                                                               2- تنگ شدن مری( STRICTURES):زخمهای مری بصورت جای زخم و یا اسکار( SCAR) التیام می یابند. به مرور زمان این جای زخمها چروکیده شده و باعث باریک شدن حفره داخلی مری میگردند. در این حالت عمل بلع دشوار و دردناک گردیده و یا ممکن است غذا در میان مری گیر کند. 3- نشانگان بارت مری( BARRETT`S SYMPTOMS): عدم درمان رفلاکس باعث میگردد تا سلولهای پوششی مری تغییر شکل داده و پیش سرطانی گردند.در این حالت پوشش مخاطی روده جایگزین مخاط طبیعی مری میگردد. در نهایت این سلولهای پیش سرطانی، سرطانی گردیده و ایجاد سرطان مری را میکنند.10 درصد افراد مبتلابه رفلاکس دچار این عارضه میگردند. 4- سرفه و آسم: اعصاب تحتانی مری که توسط اسید معده تحریک میگردند ایجاد درد یا سرفه و برخی اوقات باعث حملات آسم میگردند. 5- التهاب گلو وحنجره: خشن شدن صدا و گلو درد به علت تحریکات اسید معده. 6- التهاب و عفونت ریه ها: چنانچه مواد اسیدی معده به ریه ها راه یابد (به ویژه در هنگام خواب) باعث عفونت ریه ها، ذات الریه، برونشیت و یا آمفیزم میگردد. 7- کم خونی (آنمی) به علت خونریزی از مری. تشخیص رفلاکس: 1-اندازه گیری PH (PH MONITORING):یک قلم و یا پروب( PROBE) از طریق بینی به مری وارد میگردد تا سطح اسیدیته ی بخش تحتانی مری را اندازه گیری کند. از انجایی که تغییرات اندک اسیدیته در مری طبیعی میباشد. لازم است که این اندازه گیری 24 ساعت بطول انجامد. 2- عکس برداری: توسط اشعه ایکس و نوشیدن محلول باریوم. 3- فشارسنجی( MANOMETRY):یک سنسور فشار از طریق دهان به مری وارد گردیده و فشار اسفنکتر تحتانی مری را اندازه گیری میکند. 3- آندوسکوپی مری. 4- نمونه برداری( BIOPSY): یک نمونه از بافت مری برداشته شده و از حیث التهاب، سرطان و دیگر مشکلات مورد بررسی قرار میگرد. چه موقع بایستی به پزشک مراجعه کرد: 1- شما بیش از 2 بار درهفته و بیش از 2 هفته متوالی دچار سوزش سردل و رفلاکس می گردید. 2- هنگام بلع احساس درد میکنید. 3-مدفوع شما تیره رنگ بوده و یا خون استفراغ می کنید. 4-احساس سرگیجه و سبک شدن سر دارید. درمان رفلاکس و سوزش سردل:   تغییر در شیوه زندگی: 1-بلافاصله پس از صرف غذا از دراز کشیدن، خم شدن زیاد و یا بلند کردن اشیاء سنگین اجتناب کنید. 2-تمرینات شکمی را نیز پس از صرف غذا محدود سازید. 3-لباسهای گشاد بپوشید و از به تن کردن لباسهای تنگ خودداری کنید. کمربند خود را نیز محکم نبندید. 4-چنانچه اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید. 5-از مصرف غذاهای پرچرب خودداری ورزید. 6-از مصرف شکلات، نعناع، غذاهای تند و ادویه دار، غذاهای اسیدی (مرکبات، آناناس ، گوجه فرنگی و فرآورده های آن)، نوشیدن چای و قهوه (و هرگونه نوشیدنی کافئین دار)، سرکه و مشروبات الکلی اجتناب ورزید. (به خصوص قبل از خواب) 7- از مصرف سبزیجاتی نظیر پیاز، کاهو، گل کلم، سیر، بروکلی و کلم بروکسل خودداری کنید. 8- از مصرف شیر و لبنیات حاوی کلسیم و چربی قبل از خواب بپرهیزید. 9- مصرف مکمل های کلسیم و مقادیر زیاد ویتامین  C باعث تحریک ترشح اسید معده میگردند. بنابراین ازمصرف آنها قبل از خواب خودداری کنید. 10- از مصرف سیگار اجتناب ورزید. 11- در طول روز چندین وعده کم حجم و سبک مصرف کنید. 12-از مصرف غذا حداقل 2-3 قبل از خواب خودداری کنید. 13- سر تختخواب خود را به میزان 15-25 سانتی متر بالا بیاورید. همچنین میتواند زیر تشک تخت یک جسم گوه مانند قرار دهید. (قرار دادن چند بالش زیر سرو یا کتف تاثیرچشمگیری نخواهد داشت) 14- پروتئین و سلنیوم بیشتری مصرف کنید. 15- جویدن آدامس به مدت 30 دقیقه پس از صرف غذا با تحریک ترشح بزاق میتواند علایم سوزش سردل را تسکین دهید. 16- از مصرف بی رویه ی قرصهای ضد التهاب غیراستروئیدی (نظیر آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن) اجتناب کنید.مصرف استامینوفن مجاز است. درمان دارویی: 1-ضد اسیدها( ANTACIDS):باعث خنثی شدن اسید معده و افزایش PH معده میگردند. کوتاه اثر میباشند و بایستی حداقل هر دو ساعت یکبارو 30-60 دقیقه پس از صرف غذا و همچنین قبل از خواب مصرف گردند. ضد اسیدها شامل: آلومینیوم هیدروکساید( ALUMINIUM HYDROXIDE) منیزیوم هیدروکساید( MAGNESIUM HYDROXIDE) کربنات کلسیم( CALCIUM CARBONATE) سدیم بی کربنات( SODIUM BICARBONATE) 2- آنتاگونیست های هیستامین (مهار کننده های گیرنده H2) (H2 RECEPTORS BLOCKERS): هیستامین از دیواره معده ترشح گردیده و با اتصال به گیرنده های واقع بر سلولهای تولید کننده اسید معده باعث تحریک آنها به تولید اسید میگردند. آنتاگونیستهای هیستامین از این اتصال جلوگیری کرده و ترشح اسید را کاهش میدهند. این داروها بایستی 30 دقیقه قبل از صرف غذا مصرف گردند. دوام اثرشان نیز طولانی مدت تر از ضد اسید ها میباشد. مانند: فاموتیدین( FAMOTIDINE) رانتیدین( RANTIDINE) سایمتیدین( CIMETIDINE) نیزاتیدین( NIZATIDINE) 3- مهارکننده های پمپ پروتون( PROTON PUMP INHIBITORS): موثر تر از آنتاگونیستهای هیستامین میباشند. چراکه ترشح اسید را تا حدود بسیار زیادی متوقف میسازند.30 ­ دقیقه قبل ازغذا بایستی مصرف گردند و دوام اثرشان نیز بیشتر از سایر داروهای رفلاکس معده میباشد. این دسته ازداروها برای افرادی که بدنشان به داروهای ضد اسید و یا مهار کننده هیستامین پاسخ نمیدهد، مناسب میباشد.مانند: امپرازول( OMEPRAZOLE) لانسوپرازول( LANSOPRAZOLE) پانتوپرازول( PANTOPRAZOLE) رابپرازول( RABEPRAZOLE) 4- پروکینتیک ها( PROKINETICS/PRO MOTILITY DRUGS): این دسته از داروها باعث تحریک انقباضات عضلات مجاری گوارشی، افزایش فشار و انقباض اسفنکتر تحتانی مری و تقویت انقباضات حرکات دودی میگردند. بایستی نیم ساعت قبل از غذا مصرف گردند . مانند: متوکلوپرامید( METOCLOPRAMIDE) 5- بیسموت ساب سالیسیلات( BISMUTH SUBSALICYLATE):سطح داخلی مری را میپوشاند و به مثابه یک لایه محافظ در برابر اسید معده عمل میکند. 6- آلژینیک اسید( ALGINIC ACID): ترکیب آلومینیوم هیدروکساید (ضد اسید) و منیزیوم کربنات و یا تری سیلیکات( MAGNESIUM TRISILICATE). ضد اسید باعث خنثی شدن اسید معده و عامل دیگر باعث ایجاد کف و ایجاد حایل بین معده و مری میگردد. نکته:کاهش اسید معده در پی مصرف داروهای ضد اسید و کاهنده اسید معده خطر عفونتهای غذایی را افزایش میدهد. درمان جراحی: 1-( NISSEN FUNDOPLICATION): بخش فوقانی معده به دور اسفنکتر تحتانی مری پیچیده میگردد. این عمل بصورت لاپاروسکوپی انجام میگیرد. 2- ( ENDOCINCH):بروی اسفنکتر تحتانی مری چند بخیه قرارداده میشود تا چندین چین روی آن ایجاد گردیده و عضله آن تقویت گردد. 3- ( STRATTA): توسط یک الکترود انرژی فرکانسهای رادیویی بر اسفنکتر تحتانی مری تابیده میگردد .

خانه صفحه اصلی  درباره باشگاه  اعضاء  مطالب پزشکی  مطالب آموزشی  دانستنی های پزشکی  سمینار ها و همايش ها

گرانبها ترين گياه زراعي موجود در روي كره زمين  و نام علمي saffron زعفران
  است و تنها گياهي است كه واحد خريد و فروش آن به جاي تن و كيلو مثقال و گرم است .
زعفران از خانواده زنبق و در منطقه آب و هوايي مديترانه و غرب آسيا از عرض جغرافيايي ۰۳ الي ۰۵ درجه
شمالي و طول جغرافيايي ۰۱ در جه غربي تا ۰۸ درجه شرقي در مناطق بسيار كم باران ايران توران كه
داراي زمستان سرد و تابستان گرم بدون داشتن بارش در اوايل فصل پاييز باشد گسترش دارد از ويژگيهاي
بارز اين گياه ظهور گل آن قبل از هر اندام رويشي ديگر است . شروع رشد آن در پاييز . انتهاي رشد در
بهار . عدم توليد بذر بارور با وجود توليد گل كامل فراوان و ضرورت برداشت گل آن در صبح زود قبل از
گرم شدن هوا مي باشد . تكثير زعفران منحصرا توسط غده زير زميني بنه ( كورم ) متداول است .
برداشت محصول شامل چيدن گلها و جدا كردن كلاله از ساير قسمتهاي گل و در نهايت خشك كردن كلاله ها
است . متوسط عملكرد زعفران در صورت رعايت كامل اصول زراعي حدود ۰۱ كيلو زعفران خشك در هر
هكتار از نوع زعفران دسته اي مي باشد . طول عمر گلها حدود ۳ تا ۴ روز بوده كه به طور متوسط هر كيلو
گل زعفران معادل ۰۷۱۲ عدد گل است و از هر ۸۷ كيلو گل به طور معمول ۱ كيلو زعفران دسته اي ( كلاله
همراه با خامه ) حاصل مي شود براي تهيه ۱ كيلو زعفران سرگل نياز به حدود ۵۰۱ كيلو گل و براي تهيه ۱
كيلو زعفران پوشالي ممتاز ( حداكثر طول خامه باقيمانده و متصل به كلاله كمتر از ۳ ميلي متر ) نياز به
حدود ۳۰۱ كيلو گل زعفران است پس از برداشت گل و جدا سازي كلاله ها مهمترين پارامتر در مورد كيفيت
زعفران نحوه خشك كردن كلاله آن است كه مي بايست در محيط تميز و در زمان كوتاه ( حدود ۲ الي ۳
ساعت ) و در دماي حدود ۰۵ تا ۰۶ درجه سانتيگراد در اون الكتريكي انجام مي گيرد . روش خشك كردن
اسپانيايي ( الك هيتري ) در مرتبه بعدي است و پس از آن روش خشك كردن با مايكروويو مي باشد .
در حال حاضر كليه مراحل برداشت گل و جداده سازي كلاله ها و فن آوري زعفران با دست صورت مي
گيرد .
كلاله سه شاخه زعفران مهمترين بخش تجاري آن است اين بخش از گل حاوي مواد چرب . املاح معدني و
موسيلاژ است . عطر و بوي زعفران به علت وجود اسانس بيرنگ تروپن دار و يك تركيب اكسيژن دار همراه
با سينئول به نام سافرا نال مي باشد . و ظعم زعفران مربوط به هتروزيد تلخ پيكرو كروسين است . ماده
رنگين زعفران مربوط به وجود ماده اي به نام كروسين مي باشد .
بهترين راه جدا سازي مواد موجود در زعفران جهت مصارف غذايي خانگي حل كردن كوبيده زعفران در
مخلوط آب گرم و روغن مايع است ( با نسبت يك قسمت روغن و بيست قسمت آب به صورت دم كرده
براي مدت نيم ساعت ) .

براي نگهداري زعفران محيط ايده آل جاي خشك و خنك و به دور از نور مي باشد .
مصارف خوراکي : ●
با آنكه از گذشته هاي دور از زعفران بدليل رنگ زيبا و عطر و طعم استثنايي استفاده مي شده است، در
ساليان اخير به دليل گرايش به مصرف افزودنيهاي طبيعي، به جاي انواع شيميايي و سنتزي در مواد غذايي،
استفاده از زعفران رو به فزوني گذاشته است.
امروزه استفاده از زعفران در تكنولوژي و صنعت بسيار متداول شده است. كارخانجات مختلف صنايع
غذايي، از زعفران در تهيه انواع سوسيس و مارگارين استفاده مي كنند. كارخانجات لبني، در تهيه انواع كره،
پنير و ساير محصولات توليدي خود از آن استفاده مي نمايند. در برخي از كارخانجات، زعفران در تهيه انواع
پودرهاي كيك و در انواع دسرها به كار مي رود. همچنين كارخانجات مشروب سازي، از زعفران استفاده
فراواني مي كنند. از زعفران به عنوان طعم دهنده و رنگ دهنده طبيعي و سالم در برخي نوشابه ها، ژله،
بستني، شكلات، نبات و آبنبات، كيك و كلوچه، پودرهاي سوخاري و ... استفاده مي شود. زعفران بخش
ضروري دستورالعملهاي غذايي برخي سوپها، غذاهاي دريايي، انواع برنج و مرغ بوده و همچنين در تهيه دسر
و نوشيدنيها مورد استفاده قرار مي گيرد.
در بسياري از فرهنگها، زعفران، ادويه اي ارزشمند مي باشد كه بسياري از افراد طعم آن را دوست دارند و
عطر و رنگ آن را هم مي پسندند.
در منازل اكثر ايرانيها،بسياري از انواع غذاها و شيريني ها به همراه زعفران تهيه مي شود. دسرهايي نظير
سوهان و انواع كيكهاي زعفراني را مي توان نام برد.

هنديها و عربها از بزرگترين مصرف كنندگان زعفران مي باشند . عربها از زعفران غذاهاي مختلف و همچنين
چاي مخصوصي تهيه مي كنند. قهوه عربي حتما بايد داراي زعفران و هل باشد. هنديها هم غذايي به نام
بريوني دارند كه معمولاً در آن زعفران به كار مي رود. در شمال ايتاليا و جنوب سوئيس زعفران، براي تهيه
مصرف زيادي دارد. فرانسويها نيز زعفران را به خوبي  برنج زعفراني معروف آنها يعني ريزوتو
  مي شناسند و در تهيه انواع غذاها از آن استفاده مي كنند. در اسپانيا غذايي به نام پائيا
شود كه زعفران در آن نقش مهمي دارد. در آلمان و انگليس نيز از زعفران در تهيه كيك زعفراني استفاده
مي شود.
پزشکي و دارويي : ●
از زمانهاي قديم براي زعفران نيز همچون ساير ادويه جات، خواص درماني مختلفي در نظر مي گرفتند.
امروزه بر مبناي تحقيقات علمي كه در ادامه استفاده فراگير از زعفران در طب سنتي و گياهي انجام شده،
خواص متعدد زعفران و اثربخشي تركيبات مؤثره آن توجه بسيار زياد محققين، شركتهاي داروسازي و دست
اندركاران علم پزشكي را به خود جلب نموده است. نتايج نشان مي دهد كه در آينده اي نزديك، زعفران يكي
از مهمترين جايگزين هاي داروهاي شيميايي خواهد بود.
از جمله اين موارد مي توان به كاربردهاي زير اشاره كرد : ▪
 كمك به هضم طبيعي غذا، تقويت كننده معده، ضد نفخ
 محرك و تقويت كننده تمايلات جنس
 مسكن، بويژه در درمان دردهاي لثه و قلنج
 ضد تومور، جمع كننده راديكالهاي آزاد (خاصيت ضد سرطاني زعفران)
 شادي بخش، درمان دردهاي عصبي، آرامبخش، درمان كم خوابي، تقويت كننده حافظه، افزايش دهنده
تمركز، ضد تشنج، افسردگي، اسپاسم، آلزايمر و پاركينسون
 درمان فشار خون، كاهش كلسترول، درمان كم خوني ناشي از كمبود آهن در دختران، كاهش درصد
احتمال بروز بيماريهاي قلبي، تصلب شرائين و افزايش سلامت قلب (بدليل وجود تيامين، ريبوفلاوين و مواد
معدني)
درمان بيماريهاي تنفسي نظير آسم، سرما خوردگي، سرفه
 افزايش جريان خون در شبكيه، درمان اختلالات لكه زرد شبكيه در اثر پيري، بهبود علايم مربوط به
رتينوپاتي ايسكميك
 درمان كوفتگي و رماتيسم بصورت استعمال خارجي
 درمان بيماريهايي نظير اسهال خوني، سرخك، بزرگ شدن كبد و طحال و عفونت دستگاه ادراري

وقتي از اندامهاي مورد نظر يك گياه دارويي بيشترين مقدار ممكن مواد موثره استخراج گردد در واقع محصول دلخواه به دست آمده است.از اين رو زماني بايد اقدام به جمع آوري گياهان نمود كه اندامهاي مورد نظر محتوي حداكثر مقدار ماده موثره باشد. ماده موثره موجود در پيكر رويشي، در مرحله ي طرحي، مناسبترين كيفيت را دارد. گلهاي حاوي مواد دارويي،زماني كه كاملاً باز مي شوند از بيشترين مقدار ماده موثره برخوردارند. ميوه ها وبذورگياهان وقتي كه كاملاً رسيده باشند مقادير فراواني ماده موثره دارند. پوست گياهان در اوايل بهار قبل از رويش گياهان، بيشترين ميزان ماده دارويي را شامل است. مواد موثره موجود دراندامهاي زير زميني گياهان (ريشه ،ريزم،و...) دراواخر دوره رويشي (پاييز ))به حد اكثر ميزان خود مي رسند. (5 امید بیگی p:212 وزمستان)
اندامهاي گياهي مورد نظر(برگها، ساقه هاي جوان،گلها،ريشه هاو...)پس از جمع آوري ،مقادير فراواني رطوبت در خود دارند. وجود رطوبت براي رشد قارچها وساير عوامل بيماري زا مناسب است.بدين ترتيب نگهداري آنها براي مدت بسيار كوتاه غير مقدور بوده و اين اندام ها رابايد طوري خشك نمود كه بعداًبتوان به خوبي از آنها استفاده كرد. خشك كردن اندامها به طور صحيح ومناسب به جهت انبار نمودن آنها براي مدت طولاني يكي از فرايندهاي بسيار مهم پس از برداشت تلقي مي شوند پس ازخشک کردن استخراج اسانس Extractionofessentiel ail از در برنامه های مربوط به استفاده از گیاهان دارویی جایگاه عمده ای دارد.

تقطير ممكن است به يكي از دو روش زير انجام گيرد:
1-تقطير ساده: با اين روش، مي توان اقدام به جدا كردن مواد تشكيل دهنده مايعاتي نمود كه آن مواد نقاط جوش متفاوتي دارند در اين اقدام با افزايش درجه حرارت مواد تشكيل دهنده يك به يك، به حسب نقطه جوش خود به تدريج بخار و از هم جدا مي شوند.
Water Distillation2-تقطير با آب
از اين روش براي جداسازي مواد غير محلول در آب( مثل اسانسها) استفاده مي شود. در واقع آب و اسانس با هم تقطير مي شوند. با استفاده از اين روش به آساني مي توان اسانسها را از گياهان مورد نظر استخراج نمود. وقتي مخلوط بخارهاي آب و اسانس به محيطي با فشار هواي كمتر رسيد، چون نقطه ي ميعان آب بانقطه ميعان اسانس يكسان نيست، پس در دو فاز متفاوت قرار مي گيرند در اين حالت رابطه زير برقرار مي گردد:
P=Pv+Po
(P ؛فشار داخل دیگ،PV ؛فشار بخار آب و PO؛فشار جسم فرار یعنی اسانس)
به طور كلي در محيط بخار آب، فشار هواي كمتري وجود دارد ودر فشار كمتر نقطه جوش اسانس پايين مي آيد و در دماي كمتري تبخير مي شوند. براين اساس ميتوان اسانسهايي بانقطه جوش 300درجه سانتي گراد را استخراج نمود. اسانس پس ازاستخراج از اندام مورد نظر، به صورت ذرات كوچك همراه باذرات بخار آب به سردكن هاي مخصوص هدايت مي شود و در آنچا به صورت قطره هاي مايع همراه با قطره هاي آب ازسردكن خارج ميگردد. قبل ازعمل تقطير بايد مقدار بخار آب را به منطور استخراج مقدار مشخصي از اسانس ، محاسبه نمود. بدين منظور از رابطه زير ميتوان استفاده كرد:


در رابطه فوق: Go وزن اسانس، Gv وزن بخار آب، Mo وزن مولکولی اسانس، Mv وزن مولکولی آب، Po فشار اسانس، Pv فشار بخار آب می باشد.
با مشخص بودن فشارآب و فشار اسانس، مي توان از رابطه بالا چنين استنباط كرد كه مثلاً براي توليد يك كيلوگرم اسانس چه مقدار بخار آب مورد نياز است. براي مثال براي توليد يك كيلوگرم تركيبات تزپيني اكسي‍ژن دار، به 8 كيلوگرم بخار آب وبراي تولید يك كيلوگرم تركيبات سزكويي ترپن به 18 كيلوگرم بخار آب نياز خواهد بود. به طور عملي مقادير بيشتري بخار آب نياز است.
2- اسخراج اسانس به وسيله حلال
ديگ استخراج از گياه مورد نظر پر مي شوند. سپس حلال مورد نظر روي آن ريخته مي شود، اين حلال ، ميتواند تولوئن، هگزان،پنتن، بنزن Banzen یا سايرحلال هاي شيميايي مناسب باشد. در اين مرحله درجه حرارت را مي توان تا نقطه جوش حلالها (60 تا80 درجه سانتيگراد )تنظيم كرد. يا پس از چند ساعت تا چند روز ماندن گياه در حلال(Maceration) در دماي محيط به حلال از مواد موثره گياه مورد نظر اشباع مي شود. حلال پس از مناسب شدن جدا شدن از گياه وارد ديگ تغليظ مي شود. در ديگ تغليظ، در محيط خلاء تحت تاثير حرارت قرار مي گيرد. تا مقداري حلال خارج و نسبت ماده حل شده گياهي به حلال1به10 برسد. محصول حاصل كانكرتCancret نام داردكه كم وبيش غليظ است. عمل استخراج با اضافه كردن الكل اتيليكEthilic alcohol تكرار مي شود با كاهش درجه حرارت مومها وساير مواد نا مناسب رسوب مي كند. محلول الكلي صاف و سانتريفو‍ژ مي گردد تا بقاياي مواد نامناسب از محلول جدا شود. سپس الكل در دماي محيط ودر خلاءاز محيط خارج مي شود. آنچه باقي مي ماند در الكل محلول خواهد بود. پس از حل اين ماده در الكل يا بنزن محلول صاف مي شود. حلال مجدداً تقطير شده و حاصل آن يك ماده غليظ نيمه جامد به نام رزينوئيدResinoidمي باشد.
استخراج اسانس به وسيله فشار سردCoold press:
پوست اكثر گياهان خانواده مركبات (نظير نارنج،ليمو،پرتقال و...)داراي اسانس مي باشند. اسانسهاي مذكور به درجه حرارت بالا بسيار حساسند و معمولا ًدر 100 درجه سانتي گردد تجزيه مي شوند. از اين رو اين نوع اسانسها را نمي توان به وسيله تقطير با بخار آب يا ساير روشهاي تقطير مبتني بر دماي بالا استحصال نمود (8،p264،اميد بيگي)در اين موارد معمولا پوست ميوه گياهان مذكور را به منظور استخراج اسانس يا تحت تاثير فشارهاي مكانيكي مناسبي قرار مي دهند. ويا پس از كوبيدن وله كردن آنها،مواد حاوي اسانس وساير تركيبات را از آن خارج مي كنند(6و8،p264،اميد بيگي) روش ديگري كه براي جدا كردن اسانس مرکبات وجود دارد، عبارت است از متلاشي كردن غده هاي محتوي اسانس پوست ميوه با ماشين مخصوص به طوري كه، صفحات دنده اي ماشين،غده هاي محتوي اسانس سطح پوست ميوه را مي تراشند و اسانس را از آن خارج مي كنند (13،p264،اميد بيگي). در هر دو حالت فوق ،مخلوط اسانس و ساير تركيبات پوست مركبات را داخل سانتريفو‍ژ ريخته ودر سرعت بالا و دماي پايين اقدام به جدا كردن اسانس مي نمايند.
عطرگيري به وسيله روغنهاي جاذبEnflurage
اين روش به منظور استخراج مواد معطر گلها براي تهيه عطر به كار مي روند.و در كشور فرانسه (بخصوص صنايع عطر وادكلن سازي جنوب فرانسه )كاربرد فراواني دارد. در اين روش پس از قرار دادن يك لايه چربي روي شيشه هايي كه بدين منظور تعبيه شده اند(شيشه هاي مذكور در ابعاد مشخص داخل چارچوب هايي از جنس چوب قرار گرفته و در طبقات خاص خود جابجا مي شوند) بعد اقدام به جدا كردن گلبرگها از گل مورد نظر مانند بهار نارنج وياس كرده، و آنها را تك تك روي لايه چربي قرار مي دهند. پس از 24 ساعت (معمولاً اوايل صبح)، اقدام به برداشتن گلبرگهاي روز قبل و قرار دادن گلبرگهاي جديد مي نمايند. پس از چندين بار تكرار اين عمل، مواد موثره موجود در گلبرگها در داخل چربي حل مي شوند(چربي به عنوان حلال عمل مي كند) سپس چربي ها را جمع آوري كرده و به آن مقادير مناسبي الكل يا حلال مناسب ديگر مي افزايند. در اين مرحله مواد معطر موجود در چربي داخل الكل (یا حلالهاي ديگر) حل مي گردد كه با تبخير حلال مي توان به مواد موثره مورد نظر دست يافت.استخراج مواد مورد نظر به روشهاي مذكور گران است وبه مواد شيميايي خاصي نيازدارد. همچين اكثر مواد شيميايي مورد استفاده در اين روش آتشزا وخطرناكند وتنها هنگامي مواد به روش فوق استخراج مي گردد كه اين عمل به روش تقطير با بخار آب(به دليل احتمال از بين رفتن مواد معطر درتقطير با بخار آب) امكان پذير نباشد. كميت و كيفيت اسانسها تحت تاثير روش استخراج انها قرار مي گيرد.

آشنایی با اسانس هااسانس ها مايعاتي فرار، منعكس كننده و تركيباتي معطر و بي رنگ با منشأ ترپني و الكلي و ... مي باشند. اسانس ها مخلوطی از مواد مختلف با ترکیبات شیمیایی بسیار متفاوت از یکدیگر بوده و دارای بوی بسیار قوی و نافذ می باشند. از آنجایی که اسانس ها عمدتا از ترکیبات غیر قطبی تشکیل شده اند ، در دمای محیط و در مجاورت هوا تبخیر می شوند و به همین دلیل به آنها روغنهای فرار، روغنهای معطر، روغنهای استری و یا اسانس های روغنی می گویند. البته این خاصیت اسانس ها از آن ها ترکیباتی بسیار کاربردی ساخته است چرا که فراریت باعث می شود تا بوی ناشی از این ترکیبات در فضا به خوبی منتشر شود. چرا انسان به سمت استفاده از اسانس گرایش پیدا کرد؟به طور کلی ذائقه بشری همواره انسان ها را به استفاده بیشتر از چیزهایی که می توانند نقش ایجاد تحول در روزمره گی زندگی را بر عهده داشته باشند سوق داده است. یکی از چیزهایی که توانسته این حس بشری را برانگیخنته کند ، مواد معطر و در راس آنها اسانس ها بوده است. البته اینکه چرا بعضی از روایح در گذر تاریخ لقب بوی خوش و بعضی دیگر بوی نا خوش را به خود گرفته اند شاید مفهومی صرفا انتزاعی نباشد ولی باید پذیرفت که تنازع بر سر تخصیص درصد عینی بودن و ذهنی بودن می تواند این امر را به موضوعی مورد علاقه برای فلاسفه مبدل کند که به علت فاصله گرفتن از موضوع مورد بحث ما ازآن به سرعت عبور می کنیم.البته استعمال اسانس ها به عنوان شاخص ترین مواد معطر (باید توجه داشت تمام مواد معطر اسانس نیستند و تمامی اسانس ها از بویی خوش برخوردار نیستند) به دوران باستان باز می گردد. نوشته هایی بدست آمده است که نشان می دهد مصریان ۴۰ قرن قبل از میلاد می دانستند که چگونه اسانس ها را از گیاهان بدست آورند به طوریکه آنها در آن زمان (در حدود ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح) از روغنهای معطری که از گیاهان بدست می آوردند برای انجام مناسک مذهبی، آئین ها و مداوای بیماران و نیز مومیایی کردن فراعنه استفاده می کردند. اسانس ها دارای چه خصوصیاتی هستند؟به طور کلی اسانس ها ترکیبات بی رنگی هستند، بخصوص اگر تازه و خالص تهیه شده باشند. با گذشت زمان به علت اکسید شدن رنگ آنها تیره می گردد. این مواد در الکل کاملا حل می شوند، در صورتی که با آب غیر قابل اختلاط (به علت خاصیت غیر قطبی که دارند) هستند. اما به اندازه کافی در آب حل شده و بوی خود را به آن انتقال می دهند (مانند عرقیات گیاهی از جمله گلاب) .مواد اصلی موجود در اسانس ها در اثر حرارت و گرما تغییر می یابند و این یکی از دلائل پیچیده شدن فرایند استخراج اسانس ها می باشد. چرا که ما از یک سو برای خارج نمودن اسانس از گیاه مورد نظر به حرارت نیاز داریم و از سوی دیگر این حرارت به ترکیبات مهم اسانس آسیب می زند. به طوریکه امروزه اسانس های مرغوب از یک گیاه که دارای فاکتورهای استاندارد از یک اسانس ایده آل باشد ، بسیار گرانقیمت می باشد.البته یگانه دلیل گران بودن بخش اعظمی از اسانس ها این عامل نمی باشد بلکه عواملی چون، مقدار کم اسانس در گیاهان وابستگی شدید به شرایط آب و هوایی و هم چنین نبود پژوهش و به تبع آن علم و دستاورد معتبر علمی-کاربردی در این زمینه(به ویژه در کشور ما) مزید بر علت شده است.اهمیت و کاربرد اسانس ها:اسانس ها امروزه کاربرد گسترده ای در زندگی بشردارند.عمده مصرف اسانس ها به دلیل معطر بودن و داشتن طعم هایی منحصر به فرد و دل چسب در صنایع غذایی، عطرسازی و لوازم آرایشی، داروسازی می باشد.ضرورت ایجاد رشته شیمی و فناوری اسانس:کشور ما ایران به دلیل برخورداری از شرایط خاص آب و هوایی و بهره بردن از اقلیم های متنوع ، رویشگاه مناسبی برای بسیاری از گونه های گیاهی است و در این میان گیاهان اسانس دار سهم بسزایی دارند؛ به طوریکه گونه های متنوعی از آنها در نقاط مختلف ایران یافت می شود. اما متاسفانه تولید و بهره برداری از این منابع عظیم بسیار کم تر از توان بالقوه کشور عزیز ما می باشد.از مهم ترین عوامل وجود این وضعیت می توان به سه عامل زیر اشاره نمود؛اول:عدم وجود نیروی انسانی آگاه و کار آزموده دوم:کمبود دانش مورد نیاز وکافی در زمینه استخراج و استاندارد سازی این محصول بر اساس استاندارد های روز دنیاسوم:عدم شناخت کافی از اسانس ها( به عنوان دسته ای مهم از ترکیبات شیمیایی ) و گیاهان مولد آنخیلی خوب بود ممنون. ولی کامل نبود. کاش راجع به تعیین نوع ماده استخراج شده هم مطالبی باشه. در ضمن چند سالی هستش که دانشگاه کاشان واحد علوم تحقیقاتش رشته ای رو تو ارشد آورده بنام شیمی اسانس.

 

 

رسید موسم بهمن بهار باز آمد

جلال محفل ما، یار دل نواز آمد

به پاست خیمه آلاله‏های صحرایی

«و ان یکاد» بخوان موسم نیاز آمد

درون هر ورق سبز بنگری، بینی

جمال یوسف مصری در این تراز آمد

چراغ لاله فروزان شد از دم عیسی

شمیم یاد عزیزانِ پاکباز آمد

زمان، زمان طلوع است و فجر بیداری

کنون که جلوه خورشید برفراز آمد

بیا بیا که شمیم بهار می‏آید
دل رمیده ما را قرار می‏آید
سر از افق بدرآورد صبح آزادی
سرود فتح و ظفر زین دیار می‏آید
بیا که شد سپری دوره تباهی‏ها
زمان سروری و اقتدار می‏آید
گریخت ظالم و برچیده شد بساط ستم
نهال حق و عدالت به بار می‏آید
بیا که گر رود اهریمن از وطن بیرون
فرشته از طرف کردگار می‏آید
خوش آمدی به وطن مقدمت گرامی‏باد
صدای هلهله از هر گذار می‏آید

یاد آن روزی که بهمن گل به بار آورده بود
و آن زمستانی که با خود نوبهار آورده بود
یاد باد آن دل تپیدن‏های مشتاقان یار
و آن عجب نقشی که آن زیبا نگار آورده بود
عشق را صد رشته جان، در لعل نوشین بسته بود
حسن راصد چشم دل، آیینه وار آورده بود
از گلستان شهیدان تا به مهرآباد عشق
موج دریای زمان، چشم انتظار آورده بود
منکران گفتند با یک گل نمی‏گردد بهار
لیک ما دیدیم، یک گل صد بهار آورده بود
در نگاهش جلوه گل بود و با غوغای عشق
در چمن هر گوشه‏ ای  صد هزار آورده بود

پزشکی سنتی یا طب سنتی (Traditional medicine) زمینه‌ای پرقدمت و متنوع است، که به توصیف و بررسی آن‌دسته از سیستم‌ها و دانش‌های پزشکی می‌پردازد، که در طی سده‌های پیشین و قبل از دوران طب مدرن، در جوامع گوناگون بشری بوجود آمده‌است.

طب سنتی به دو بخش نظری و عملی تقسیم شده‌است که طب نظری شامل: ۱. امور طبیعیه ۲. اسباب وعلل و ۳. دلایل وعلایم می‌باشد و طب عملی به سه بخش: ۱. تدابیر ۲. دارو درمانی و ۳. اعمال یدی تقسیم می‌گردد.

پزشکی سنتی تنها روش درمانی است که در بر پایه مزاج شناسی استوار است. تغییر مزاج به گرمی، سردی، رطوبت و یا یبوست و متعاقب آن غلبه یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه و یا برعکس، به سبب تغذیه، روش زندگی، اقلیم، سنّ، شغل، رفتار و... باعث خروج مزاج فرد از اعتدال شده و علائم آن بروز می‌کند.

ر اوایل تاریخ بشر، زمانی که تالیفی وجود نداشت و تجربیات بصورت نقلی انتقال می‌یافت، جهت تداوی بیماران و استفاده از تجربیات افراد، بیماران را در کنار راه‌های پر رفت و آمد قرار می‌دادند و از افراد رهگذر در خصوص راه‌های معالجه این نوع بیماری راهنمایی می‌خواستند. هر کسی به فراخور اطلاعات و تجربیات خود، توصیه‌ای می‌نمود. مثلاً شخصی می‌گفت: در شهر ما هم یک نفر به این بیماری مبتلا شده بود و از داروی فلان، یا گیاه فلان دارویی ساخته و به آن بیمار دادند. بعد مصرف این دارو بیماری او رفع گردید.
رفته رفته کسانی به این موضوع علاقه پیدا کرده و به جمع آوری این اطلاعات و تحقیق و گسترش آنها روی آوردند. بدین صورت نخستین مجموعه‌ها در طب شکل گرفت

مزاج، بنیاد اساسی پزشکی سنتی ایران است. پزشکان قدیم با ممارست و تبحری که در شناختن مزاج‌ها داشتند، دخالت وضع مزاجی را، از موی سر تا ناخن پا، در هر یک از بیماری‌ها رصد کرده و معیار تشخیص و درمان کلیه بیماری‌ها را، توجه به مزاج اصلی و عارضی بیماران قرار داده بودند. به علتِ همین تمرین مداوم، منشاء اختلالات و عوارض بدن را به سهولت درمی‌یافتند. در کتب طب قدیم، فصول و ابواب مفصل جداگانه‌ای در خصوص این علایم تحت عنوان سوء مزاج سرد و سوء مزاج گرم شرح داده شده‌است. به جرات می‌توان گفت: به همان سهولتی که امروز پزشکی جدید بیماری میکسدم را تشخیص می‌دهد، آنان بی‌کفایتی‌های خفیف تیروئید را تشخیص می‌دادند. علت موفقیت پزشکان قدیم در تشخیص و درمان بیماری‌ها، طبقه‌بندی امراض بر اساس مزاج، گرمی و سردی و به اصطلاح پزشکی جدید (ازدیاد و نقصان متابولیسم بازآل) بود

رسوب تری گلیسیرید و آپولیپوپروتئیین   LDL و کلسیم در دیواره اندوتلیوم عروق کرونر سبب بروز پدیده تصلب شرایین و یا آترو اسکلروز گردیده و در نتیجه منجر به انسداد عروق خونرسان به عضله قلب شده و منجر به ایسکمی و سکته قلبی می گردد.

مهمترین عوامل تشدید کننده این پدیده شامل بالا بودن تری گلیسیرید (چربی خون ) و بالا بودن آپولیپوپروتئیین LDL و کاهش  آپولیپوپروتئیین HDL خون است و همچنین عوامل ژنتیکی - فشارخون بالا - مصرف سیگار -- اضافه وزن و کم تحرکی از دیگر عوامل بروز تصلب شرایین است. 

از داروهای پیشگیری کننده از بروز سکته قلبی - داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین و داروی جدید پلاویکس را می توان نام برد که از تجمع پلاکتهای خون و ایجاد لخته جلوگیری می کنند. لازم بذکر است در صورت بروز سکته قلبی سریعا بیمار را می بایست به اورژانس قلب منتقل ساخت تا بکمک داروهای تزریقی ضد انعقاد مانند هپارین سریعا لخته ها را حل نموده و سریعا خون رسانی به عضله قلب بهبود یابد .البته طی این فاصله تجویز آسپرین و نیتروگلیسیرین زیر زبانی کمک به نجات بیمار خواهد کرد.

مهمترین مسئله در درمان سکته های قلبی حفظ عضله میوکارد قلب است چرا که به سبب نرسیدن اکسیژن به میوکارد قلب ممکن است بافت زنده میوکارد از بین رفته و تبدیل به فیبر شده در نتیجه خاصیت انقباضی ان از بین برود و بیمار به فاز نارسایی حاد قلبی رفته و سبب کوتاه شدن عمر بیمار گردد.

داروهای مسدود کننده کانالهای کلسیم مانند داروی نیفیدیپین - امیلودیپین - وراپامیل  خونرسانی به عضله قلب را افزایش و نیاز عضله قلب به اکسیزن را کاهش می دهند.و سبب حفظ عضله قلب پس از سکته می شوند.

مصرف محدود سیر در پایان دوران بارداری باعث افزایش وزن جنین می‌شود.
*برطرف کننده سرفه، سرماخوردگی و گرفتگی سینه است.
*با عفونت مجرای گوارشی مقابله می‌کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
*برای افرادی که مبتلا به پرکاری تیروئید هستند، مفید است زیرا که منبع عالی ید است.
 *ویتامین c موجود در آن برای درمان بیماری اسکوربوت (نوعی بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین ث) موثر است.
 *برای سلامت قلب مفید است و با انواع بیماری‌های قلبی عروقی مقابله می‌کند.
*مانع از بروز سرطان روده بزرگ، سینه، معده، پروستات و مثانه می‌شود.
 *سولفور و سلنیم در آن مانع از بروز تومور می‌شود و در صورت ایجاد تومور، اندازه‌های آن را کاهش می‌دهد.
*خاصیت مسکن آن دندان درد را درمان می‌کند.
* با بالابردن میزان انسولین، قند خون را تنظیم می‌کند.
 *سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند.
*آنتی اکسیدان قوی موجود در آن، رادیکال‌های آزاد را که باعث پیری و بیماری می‌شود خنثی می‌کند.
 *با رقیق کردن خون مانع از لخته شدن خون می‌شود و در نتیجه احتمال بروز سکته را کاهش می‌دهد.
 *خاصیت ضدالتهابی دارد.
 *سیر خام حاوی آنتی بیوتیک طبیعی به نام آلیسین است و باکتری‌های مقاوم به دارو مانند «MRSA» و «هلیکوباک‌تر پیلوری» را که باعث زخم معده و سرطان معده می‌شود از بین می‌برد.
 *عفونت‌های تنفسی را درمان می‌کند.
* برای تسکین دندان درد، سیر خام را روزی چند بار روی لثه و دندان بمالید.
*سیر له شده را روی زگیل قرار دهید تا از بین برود.
 *برای درمان سینوزیت، چند حبه سیر له شده را در کره تفت دهید و با نان میل کنید.
*روزانه مخلوطی از آب ۸تا۱۰حبه سیر و ۲قاشق غذاخوری عسل را میل کنید تا سرفه‌های بی‌وقفه تسکین یابد.
 *۱۰قطره آب سیر همراه با ۲قاشق مرباخوری عسل آسم را درمان می‌کند.
*یک حبه سیر را ریز خرد کنید و با کمی آب میل کنید تا نفخ، یبوست و درد معده برطرف شود.

رسپتور یا گیرنده های دارویی ترکیبات پروتئیینی هستند که عمدتا در سطح غشاء سلول و یا در سیتوپلاسم سلول و یا در هسته سلول جای دارند.

در واقع هر مولکول دارویی رسپتور خاص خود را دارد. دینامیک هر دارویی به سبب تداخل دارو و رسپتور به وقوع می پیوندد. هر مولکول دارویی پس از پیوند شیمیایی با رسپتور سبب تغییرات فضایی در رسپتور شده و یک سیگنال داخل سلولی را مخابره می کند . این پیام داخل سلولی سبب فعال شدن یک آنزیم یا باز شدن یک کانال یونی و یا نسخه برداری از ژنها می شود و منجر به یک واکنش سلولی می گردد.

به عنوان مثال داروی آدرنالین بر روی رسپتورهای بتا در قلب می نشیند و سبب افزایش ضربان قلب میگردد. و یا  داروی ضد سرطان بر روی رسپتور های مرگ بر سلولهای سرطانی می نشیند و مرگ سلولی برنامه ریزی شده (آپوپتوز) را در سلول سرطانی سبب شده و سبب متلاشی شدن سلول سرطانی می شود.

 تصویر زیر نمونه ای از گیرنده های دارویی است :